Καρυδιά γενικές χρήσιμες γνώσεις για ένα πολύτιμο δένδρο που μας χαρίζει υγεία

Καρυδιά: Γενικές χρήσιμες γνώσεις για ένα πολύτιμο δένδρο που μας χαρίζει υγεία όταν καταναλώνεται συχνά και σε μικρές ποσότητες μαζί με τα γεύματα η τις σαλάτες μας (Οπως γίνεται και στις Ρωσικες και Ασιατικές χώρες που εχει ενταχθεί από την πάδωση τους ο καρπός της καρυδιάς στην διατροφή τους.

•Όλες οι καλλιεργούμενες ποικιλίες από Juglans regia.

Στην Καλιφόρνια οι J. nigra και κύρια η J. hindsii μόνο για υποκείμενο και υβρίδια.

•Μεγάλη παραγωγή σε ΗΠΑ (>40% της παγκόσμιας παραγωγής). Ελλάδα περίπου 2,2 εκατ. δέντρα και 20000 τόνοι καρύδια ψίχα. Επιδοτούμενη φύτευση πολλά χρόνια αλλά όχι αύξηση δέντρων ή παραγωγής τη δεκαετία του 90. Μετά το έτος 2000 μειώθηκε η παραγωγή στους 15000 τόνους παρά την αυξημένη ζήτηση σε καρπούς (καρυδόψυχα).

•Στην Ελλάδα η Καρυδιά καλλιεργείται σε πολλά μικροκλίματα από ζεστά παραθαλάσσια έως ορεινά ηπειρωτικά.

•Παραγωγικότητα της Καρυδιάς σε εντατικούς ρυθμούς: 110 κιλά ψίχα /στρέμμα

Οι πιο γνωστές στην Ελλάδα ποικιλίες της καρυδιάς

•Οι περισσότερες ποικιλίες από την Καλιφόρνια με επιλογή για πλαγιοκαρπία, μέγεθος δέντρου, ποιότητα καρπού, παραγωγικότητα και κλιματικές απαιτήσεις.

•Ακροκαρπία και πλαγιοκαρπία. Μόνοικο και δικλινές δέντρο. Πρωτανδρία - πρωτογυνία - ομογαμία. Πρωϊμανθείς - μέσης εποχής άνθισης -

οψιμανθείς

Ποικιλίες της καρυδιάς

•Franquette: παλιά γαλλική ποικιλία, μεγάλο δέντρο, λίγο παραγωγική, για ορεινές περιοχές και επικονίαση

•Hartley: από τις κύριες Καλιφορνέζικες ποικιλίες, όχι πλαγιοκαρπία, μεγάλο δέντρο, άριστο καρύδι.

•Chandler: η καλύτερη σε ποιότητα και παραγωγή, πλαγιοκαρπεί. Επικονιάζεται από Vina, Franquette.

•Άλλες πλαγιοκαρπούσες προς επέκταση: Vina, Ηλιάνα και Pedro (αλληλοεπικονιάζονται για περιοχές με λίγους παγετούς) και Amigo, Gustine (για θερμές περιοχές).

Υποκείμενα - Πολλαπλασιασμός της καρυδιάς

•Για την καρυδιά στην Ελλάδα μόνο εμβολιασμό σε σποριόφυτο καρυδιάς J. regia.

•Πολλαπλασιασμός της καρυδιάς γίνεται και με το σπόρο της καρυδιάς στο έδαφος φυτωρίου (φυτόχωμα, δηλαδή χώμα από φύλα που σάπισαν κ.α.) τα οποία τοποθετήθηκαν από το Φθινόπωρο (προσοχή κινδυνεύει από νέκρωση όταν αφυδατωθεί τελείως και για μακρύ χρονικό διάστημα), φυτρώνει το Μάρτιο, το σποριόφυτο αναπτύσσεται όλο το έτος. Την επόμενη Άνοιξη ξανα εκβλαστάνει και τον Μάιο γίνεται πλακίτης εμβολιασμός με εμβόλια διατηρημένα στο ψυγείο από το Μάρτιο. Ποσοστά επιτυχίας συχνά από εμβολιασμό όχι υψηλά και έτσι θεωρείται η καρυδιά δύσκολο δένδρο για εμβολιασμό.

Και μέχρι ανάπτυξη εμβολίου 1-2 έτη μπορεί να καταστραφεί. Γι’ αυτό το λόγο τα φυτώρια που πουλούν εμβολιασμένα δένδρα έχοντας αυξημένο κόστος πουλούν ακριβά τα φυτά της καρυδιάς. Συνήθως 10-15 ευρω. Ένας εύκολος όμως και πολύ αποδοτικός με ελάχιστες απώλειες πολλαπλασιασμός της καρυδιάς είναι με τον καρπό της. Σε καλές γνήσιες ποικιλίες, από επιλεγμένα δυνατά και γόνιμα δένδρα, όπως του Καυκάσου το ποσοστό πολλαπλασιασμού με καρπό φτάνει και το 100%.

Φυσιολογία καρυδιάς

•Αρσενικές ανθοταξίες (ίουλοι) από πλάγιους οφθαλμούς ετήσιων βλαστών. Εμφανείς από το προηγούμενο καλοκαίρι.

•Τα θηλυκά άνθη στην κορυφή μικρών βλαστών που μόλις εκπτύχθηκαν την Άνοιξη από κορυφαίο ή και από πλάγιους οφθαλμούς. Δηλ. κάποιοι ακραίοι οφθαλμοί δίνουν μεγάλο ετήσιο βλαστό που θα αναπτύσσεται έως το καλοκαίρι και οι περισσότεροι μικρούς ανθοφόρους βλαστούς. Όσο περισσότεροι πλάγιοι καρποφορούν τόσο λιγότερη βλάστηση και μικρότερο δέντρο, μεγαλύτερη παραγωγή και πιο γρήγορα από τη φύτευση σε παραγωγή.

Φυσιολογία της καρυδιάς

•Κανονικά στην κορυφή κάθε ανθοφόρου κλαδίσκου 1-2 θηλυκά άνθη. Πρέπει να καρποδέσουν τα περισσότερα για ικανοποιητική παραγωγή.

•Αλλά διαφορετική εποχή ώριμα τα αρσενικά από τα θηλυκά σε κάθε ποικιλία και παρεμποδίζεται έτσι η αυτογονιμοποίηση της καρυδιάς.

•Απαιτούνται κατάλληλοι επικονιαστές με γόνιμη γύρη να γονιμοποιεί τα θηλυκά της κύριας ποικιλίας.

Κλιματικές απαιτήσεις της καρυδιάς

•Παγετοί την Άνοιξη (<-3 °C ) ζημιά στους ανθοφόρους νεαρούς βλαστούς (ανάλογα την εποχή έκπτυξης κάθε ποικιλίας).

•Παγετοί Χειμώνα ζημιώνουν σε θερμ. <-9°C. Το Δεκέμβριο 2001 με -23°C πάγωσαν όλα τα βλαστικά μέρη των δέντρων (οφθαλμοί, βλαστοί, κορμός) στη Θεσσαλία αλλά από ζωντανά παρεγχυματικά κύτταρα ξαναβλάστησαν τα περισσότερα δέντρα.

•Απαιτήσεις σε ψύχος το Χειμώνα για ομαλή άνθιση από λίγες έως πολλές ώρες ανάλογα την ποικιλία.

•Υγρασία και ζέστη προκαλούν έξαρση του βακτηριακού έλκους.

•Υγρασίες κοντά στη συγκομιδή υποβαθμίζουν την ποιότητα του καρυδιού (λέκιασμα ενδοκαρπίου και σκοτεινού χρώματος ψίχα, σήψεις ψίχας).

•Υψηλές θερινές θερμοκρασίες (>38°C) προκαλούν και ηλιόκαμα με υποβάθμιση χρώματος και γεύσης της ψίχας.

•Η καρυδιά απαιτεί βαθιά εδάφη καθώς το ριζικό σύστημα είναι μεγάλο. Όμως αναπτύσσεται και σε πετρώδη εδάφη αλλά δεν έχει την τεράστια ανάπτυξη και παραγωγή που συναντάμε στο φυσικό της περιβάλλον.

Άρδευση της καρυδιάς

•Η καρυδιά σε εντατικούς οπωρώνες πρέπει να αρδεύεται για καλή ποιότητα καρπού και έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό. Οι εκτατικής μορφής ορεινοί καρυδεώνες δεν αρδεύονται. Όπως και το μεγαλύτερο μέρος των δένδρων που βρίσκονται στις Ρώσικες (Ρωσόφωνες) χώρες δεν αρδεύονται.

•Η άρδευση της καρυδιάς μπορεί να γίνει με αυτόματο σύστημα ατομικών μπεκ ή με σταγόνες (επιδοτείται στην Ελλάδα). Για υποβοήθηση της μηχανικής συγκομιδής και εξοικονόμηση νερού η υπόγεια άρδευση χρησιμοποιείται στην Καλιφόρνια.

Κλάδεμα – Διαμόρφωση της καρυδιάς

•Η καρυδιά θέλει κλάδεμα το Χειμώνα. Απαλείψεις, κλαδοκάθαρο. Σε Καλιφόρνια και μηχανικά μέσα για κλάδεμα.

•Αποστάσεις φύτευσης της καρυδιάς, 8-12 δένδρα * 8-12 μ σε τετράγωνα.

•Στην Ελλάδα διαμόρφωση κόμης σε κύπελλο.

Καλιφόρνια: τροποποιημένο κεντρικό άξονα (για μηχανική συγκομιδή) και φυτοφράκτη (με μηχανικό κλάδεμα).

•Ανάλογα με την ποικιλία της καρυδιάς απαιτείται φύτευση έως 30% επικονιαστών.

Συγκομιδή καρυδιών

•Ωρίμανση προς συγκομιδή των καρπών της καρυδιάς από μέσα Σεπτεμβρίου έως Οκτώβριο (ανάλογα την ποικιλία).

Όταν το περικάρπιο αρχίζει να διαρρηγνύεται (συχνά η καρυδιά απορίπτει μόνη της χωρίς βοήθεια τους καρπούς της στο έδαφος, όπου και πρέπει να περισυλεγούν τα καρύδια έγκαιρα για να μην αρχίσουν να φυτρώνουν η να σαπίζουν.

Συχνά παρατηρούμε την άνοιξη -σε ποικιλίες Ρώσικες και Ασιατικές- πολλά νεαρά δένδρα να ξεφυτρώνουν κάτω από μια καρυδιά πράγμα που οφείλετε σε καρπούς που δεν περισυλέκτικαν.

•Στην Ελλάδα η περισυλλογή γίνεται συχνά με τα χέρια όπως και τα αμύγδαλα. Αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν εφευρεθεί μηχανήματα που τινάζουν τον κορμό της καρυδιάς με αποτέλεσμα να πέφτουν αυτόματα τα καρύδια σε μια ειδική χοάνη και έτσι να περισυλλέγονται οι καρποί αυτόματα.

•Στην Καλιφόρνια είναι διαδεδομένη η συγκομιδή με μηχανικά μέσα:

Προετοιμασία του εδάφους, Ethephon, δόνηση, άμεση συλλογή και αποφλοίωση (αλλιώς ενδεχομένως προκαλείται στην καρυδιά Καλιφόρνιας ηλιόκαυμα και λέκιασμα του καρπού), μηχανικό στέγνωμα και αποθήκευση.

Θρεπτική Σύσταση- Συντήρηση των καρυδιών

•Τα καρύδια περιέχουν 18% υδατάνθρακες, 14% πρωτείνες και 62% λίπη (με 23% αυτών σαν ελαϊκό και 64% πολυακόρεστα), ενώ τα αμύγδαλα 20%

υδατάνθρακες, 20% πρωτείνες και 55% λίπη (με 65% αυτών σαν ελαϊκό και 21% πολυακόρεστα).

•Το καρύδι είναι πιο φθαρτό από αμύγδαλο γιατί περιέχει πολλά πολυακόρεστα, πιο ασταθή από ελαϊκό οξύ (και ταγκίζει).

Ετσι στις Ρώσικες χώρες που εχουν μεγάλη παραγωγή και διατηρούν τα καρύδια ολο το χρόνο η και για χρόνια, δεν σπάνε τα τσόφλια τους. Αφίνουν σε κάποιο εξωτερικό χώρο -π.χ. μπαλκόνι- τα καρύδια όπως τα μαζέψανε και στεγνώσανε -συνήθως στον ήλιο-. Ετσι εχουν καρύδια ολο το χρόνο να τα σπάνε λίγα - λίγα για να τα καταναλώνουν.

•Ακατάλληλη ή πολύ μακρά συντήρηση ξηρών καρπών και κυρίως καρυδιών μπορεί να προκαλέσει τάγκιασμα και ανάπτυξη μυκήτων άοσμων - άγευστων - αόρατων που παράγουν αφλατοξίνες.

• Τελευταία αύξηση της ζήτησης από την αγορά και για νωπή ανώριμη ψίχα καρυδιών.

Ασθένειες καρυδιάς

•Walnut blight, βακτήριο, προσβάλει φύλλα του δένδρου και νεαρούς βλαστούς του.

•Ασθένειες εδάφους, πολλές προσβάλουν το δένδρο της καρυδιάς.

(Το παραδοσιακό ασβέστωμα του κορμού την άνοιξη είναι επιβεβλημένο για την προστασία του δένδρου).

Εχθροί καρυδιάς

•Καρπόκαψα, είναι μια κάμπια που προσβάλει τους καρπούς της καρυδιάς. Η καρπόκαψα είναι και το κυριότερο πρόβλημα του δένδρου.

Στην Βουλγαρία είδαμε επίσης πολλές τεράστιες και πολλών ετών καρυδιές τις οποίες είχαν ασβεστώσει τους κορμούς προφανώς για την προστασία του δένδρου. Τεχνική που εφαρμόζοντας κατα το παρελθόν πολύ και στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια όμως βλέπουμε να ξεχνά ο κόσμος αυτές τις παλιές αποδεδειγμένα σωτήριες και φυσικές συνταγές και να οδηγείται στα χημικά φυτοφάρμακα και δηλητήρια με απίστευτη ευκολία. Χωρίς ν αντιλαμβάνεται οτι ο ίδιος τρώει αυτούς τους καρπούς που δηλητηριάζει και αναπνέει τον αέρα από τα φυτοφάρμακα.

Αυτή η αρνητική και επιβλαβής για όλους μόδα, δυστυχώς έχει επικρατήσει και στην καρυδιά.

•Αφίδες, τετράνυχοι είναι επίσης ένα συχνό πρόβλημα της καρυδιάς.

•και τέλος η καρυδιά προσβάλλεται και από κοκκοειδή και ξυλοφάγα.

Καρυδιά Πεκάν

•Καλλιεργείται στις Νότιες ΗΠΑ όπου και φύεται άγριο. Νόστιμος ξηρός καρπός, πολύ μαλακό ενδοκάρπιο. Αναπτύσσεται ικανοποιητικά στην

Ελλάδα από τη Θεσσαλία και νότια.

•Θα άξιζε να διαδοθεί καθώς θα διαφοροποιούνταν από τα καρύδια και σε εμφάνιση και σε γεύση.

•Ποικιλίες διαθέσιμες στην Ελλάδα: Mohoc, Wichita,

Burton, Stewart, Desirable.

Φιστικιά

• Φιστίκι κελυφωτό και φιστίκι αράπικο.

• Παραγωγή στον κόσμο: Ιράν (>300000),

Καλιφόρνια (53000), Τουρκία (85000) και

Μεσόγειος. Ελλάδα: Φθιώτιδα, Μέγαρα

• Ελλάδα: Έτος Δέντρα Παραγωγή

____ (χιλ) (χιλ. τόννοι)

1970 400 0,7

1980 800 2

1991 1000 6

1998 1000 7,5

2000-05 6.5-10

Ποικιλίες φιστικιάς

•Δίοικο είδος. Θηλυκή: Αιγίνης (Αρσ. Κλώνος Γ ή

Chico), Ποντίκη, Kerman (αρσ. Peters), Sfax.

•Καλλιεργούμενες ποικιλίες από Pistacia vera. Αλλά

χιώτικη μαστίχα P. lentiscus. Άγριο στην Ελλάδα το

P. terebinthus, σπορόφυτα (της Χίου) του οποίου

χρησιμοποιούνται για πολλαπλασιασμό του φυτού (+

εμβολιασμό ποικιλίας) (αργή ανάπτυξη, απαιτεί

τριετία και μεταφύτευση με μπάλα χώματος). Κόστος

18 ευρώ το φυτό

•Άλλα υποκείμενα στον κόσμο με καλά χαρακτηριστι-

κά: P. atlantica, P. integerrima.